Gebelikte 1. Hafta
Gebeliğin 1. haftasında anne vücudunda henüz bebek...
Gebelik boyunca özel bir durum yoksa 4 haftada bir ultrason yapılarak bebeğin gelişimi takip edilir. Ultrason muayenesinde 2 boyutlu , siyah beyaz ultrason kullanılır.3 ve 4 boyutlu ultrasonların oluşturduğu yüksek ısı fetüsü olumsuz etkileyebileceğinden tercih edilmez. Sadece bebeğin görüntüsünü 3 boyutlu görmek için yapılır. Yalnız 20-24 haftalar arasında Dopler ultrason yapılmalı. Bebeğin organ ve kalp gelişimi ve damarların kalpten çıkış yerleri daha iyi değerlendirilir.
Gebeliğin 17. haftasına gelindiğinde fetüs 13-16 cm e ulaşmış, ağırlığı 130-150 gr olmuştur.Amnion sıvısı içinde devamlı hareket halindedir ve devamlı pozisyon değiştirmektedir. Bebeğin hareketleri daha güçlüdür. İlk gebelik değilse anne kuş kanadı çırpar gibi bir hareket hisseder.İlk gebelik ise 18-20. haftada hisseder. Fetüs devamlı hareket halinde olduğu için baş veya makat pozisyonu gibi sabit bir durum olmamıştır. Amnion sıvısını yutmaya devam eder. Mide, barsak, karaciğer de enzim yapımı başlar.
3lü ve dörtlü testlerin yapılabileceği haftadır.
Annenin karnı büyümeye devam eder. Annenin cinsellik yaşamı gebelik nedeniyle engel yoksa devam eder. Engel oluşturabilecek durumlar,placentanın rahim ağzını kapattığı veya rahim ağzına yakın yerleştiği durumlar, su kesesinin açılması,düşük tehdidi durumudur. Gebeliğin bu haftalarında tansiyon düşmeleri olur. Bebeğin kan ihtiyacı artmıştır.Annenin kansızlığı varsa tansiyon düşmesini daha yoğun hissedebilir.Anne yeterli, bol sıvı almalı.İdrar rengi açıksa yeterli sıvı alınıyordur.Yeterli sıvı alınımı tansiyonu dengeler, kabızlığı önler.Hafif çarpıntılar olabilir.Kanda hemoglobin düzeyi bakılır. Hemoglobin seviyesi düşmüşse demir içeren ilaçlar verilir.
Gebeliğin 18. haftasında fetüs boyu 18-20 cm civarındadır.Ağırlığı 170-200 gr kadardır.Fetüsün boyu boylu boyunca ölçülemez. Çünkü bacakları kıvrılarak yatar.Boy ölçümü üst bacak kemiği ölçülür, 7 ile çarpılarak fetüsün yaklaşık boyu bulunur.Bebeğin kas gücü artmaya başlamış ve buna bağlı hareketleri güçlenmiştir. Kas gücü artınca bebek hareket sayıdıda artmıştır. Fakat bazen bu aylarda hergün hareket duyulmazsa anne panik olmamalı.1-2 gün hissedemeyebilir.Bebeğin beyin ve sinir gelişimi hızlanır.
Bu aylarda bebeğin sinir, beyin gelişimine destek olacak Omega -3 başlanabilir.Akciğer gelişimi devam eder.Akciğer içi alveollerde sıvı olulur. Sıvı akciğerden oksijen alımını sağlar.Cinsiyet artık çok net görülür.Sadece pozisyon uygun değilse görülemez. Karnın öne doğru çıkmasıyla bel ağrısı olur.Özellikle ayakta çok uzun kalanlarda olur. Bu kişiler gebelik korsesi kullanabilir.
Çok sorulan bir soruda saç boyama yapılıp yapılamayacağıdır. İlk 3 ay hiç bir boya yapılmamalı. 3 aydan sonra bitkisel boyalar kullanılabilir.
18-22 hafta arası 4 boyutlu dopler ultrason yapılır. Daha detaylı organ incelemeleri yapılır. Kalp odacıkları ve kalpten çıkan damarların normal olup olmadığına bakılır.Rahimin her iki yarındaki büyük damarların akım hızı ölçülerek bebeğin beslenmesinin normal olup olmadığı incelenir.
Down tarama testlerinde sorun varsa amniosentez yapılır. Amniosentezde anne karnı lokal olarak uyuşturularak bebeğin suyundan çok az miktar alınarak bebeğin kromozom analizi yapılır. Analiz suya dökülen bebeğin hücrelerinden yapılır.Amniosentez korkulacak bir işlem değildir.Amnıosentezden sonra düşük ihtimali çok azdır.
Her ay 3D- 4 D ultrason yapılmaz. Kullanırken olulan ısı artışı fetüsü olumsuz etkiler. Gerekliyse yapılmalı. Annenin karnı belirgindir. Göbek seviyesine yakalaşmıştır.Daha rahat giysileri giyme zamanı gelmiştir.
Gebeliğin 19. haftasında yaklaşık 14-18 cm boyunda ,ağırlığı 210-250 gr kadardır. Bu ölçümler yaklaşıktır.Net rakamlar değildir. Fetüsün iç kulak gelişimi başlar. Dıştan gelen sesleri duyabilir.Bu haftadan sonra bebeğinize müzik dinletebilir, onunla konuşabilirsiniz. Annenin hazım sistemi sorunları olabilir. Reflü sık görülür. Bu da gebelik hormonlarının mide ve yemek borusu arasındaki sfinkterin gevşemesine neden olur. Bu nedenle kızartma ve baharatlardan uzak durulmalı.Sık sık ve az yemeli.Yemekten hemen sonra uzanmamalı ve gece yatmadan 3-4 saat öncesinde yemek yemeyi kesmeli.Annede kilo artışı başlar. Ayda 2kg üstüne çıkmamaya gayret etmeli.Beslenmeye dikkat etmeli ve hareket artırılmalı. Hamile pilatesi yüzme, yürüyüş yapılabilir.
Bu haftalarda rahimin karın içinde büyümesiyle sırt üstü yatar pozisyonda aort damarına baskı nedeniyle kan akımı azalır ve baş dönmelerine neden olur.Bu nedenle gebelerin sağ veya sol yan yatmaları önerilir.Hamileler sırt üstü ve yüz üstü yatmamalılar.
Annelerden saç boyama soruları sıkça gelmektedir. İlk üç ay hiç boyama olmamalı. Daha sonraki aylarda bitkisele boya veya kına uygulanabilir. Yolculuk yapılacaksa bu haftalar uygundur.Yalnız çok uzun yolculuklar önerilmez . Uçak seyahati yapılabilir. Araba, tren seyahatlerinde 2 saatte bir dinlenme , ayağa kalkıp yürümek iyi gelir.Yüksek rakımlı yerlere yolculuk önerilmez. Çünkü yüksek rakımlarda oksijen doygunluğu düşüktür.
Artık hamileliğin yarısına erişilmiştir.Ortalama 22 cm civarındadır.Ortalama 250 gr dır.Bebeğin cildi verniks denen bir maddeyle kaplanmaya başlamıştır.Verniks cildi kaplayan , koruyan bir maddedir.Cildi sudan korur ve ısı kaybını önler. Saç ve tırnaklar gelişmeye devam eder.İnce saç ve kaş oluşmuştur. Fakat saç ve tüyler ultrasonda görülmez. Cilt altı yağ dokusu oluşmaya başlamıştır.
Rahim göbek seviyesindedir. 18-22 hafta arası ayrıntılı ultrason yapılır.Doppler ultrasonla kalpten çıkan damarların durumu incelenir.Böyle bir durum varsa daha donanımlı bir hastanede doğum önerilir.Damar anomalileri yaşama izin vermiyorsa sonlandırma önerilebilir.Detaylı ultrason perinatologlar tarafından yapılır.Tüm organların daha detaylı incelenmesi yapılır.
Bu haftalarda annenin kan sayımı yapılarak anemi olup olmadığına bakılır.İdrarda protein araştırması yapılır.Muayenelerde kilo ve tansiyon durumu sıkı takip edilmeli.
Tetanoz aşısı yapılması için uygun zamandır. Bunu aile sağlığı hekimleri ve gebelik takibinizi yapan kadın, doğum uzmanı yapabilir. Doğumda bebeği tetanoza karşı korumak için yapılır. Son 10 yılda tetanoz aşısı yapılmışsa gerekli olmayabilir. Bebeğe giden kan akımımın azalmaması için istirahat halinde anne sağ veya sol yana yatması önerilir.